Đề xuất gỡ bỏ giới hạn OP_RETURN: Cuộc tranh cãi mới trong cộng đồng Bitcoin

Một đề xuất thay đổi nhỏ nhưng đầy tranh cãi đang khiến cộng đồng Bitcoin chia rẽ sâu sắc. Cụ thể, nhóm phát triển Bitcoin Core đang lên kế hoạch loại bỏ giới hạn 80 byte dữ liệu trên mã lệnh OP_RETURN — một phần nhỏ trong hệ thống giao dịch, nhưng lại có thể gây ra những tác động lớn đến toàn bộ mạng lưới.

OP_RETURN là gì và vì sao lại gây tranh cãi?

OP_RETURN là một lệnh trong Bitcoin Script cho phép người dùng đính kèm dữ liệu tùy ý vào giao dịch. Dữ liệu này không thể tiêu như một đầu ra tiền tệ, nhờ đó tránh làm tăng kích thước của hệ thống UTXO (Unspent Transaction Output) — thành phần then chốt đảm bảo hiệu suất và tính bảo mật của mạng Bitcoin.

Tuy nhiên, dữ liệu lưu bằng OP_RETURN từ lâu đã bị giới hạn ở mức 80 byte nhằm tránh tình trạng người dùng biến Bitcoin thành nơi lưu trữ phi tập trung cho thông tin không liên quan, như tài liệu, hình ảnh hay bằng chứng pháp lý. Mục tiêu ban đầu là giữ cho blockchain gọn nhẹ, nhanh chóng và dễ xác minh.

Greg Sanders: "Giới hạn cũ đang phản tác dụng"

Theo lập trình viên kỳ cựu Greg Sanders (biệt danh "instagibbs") — người đứng sau Pull Request #32359 trên GitHub — giới hạn 80 byte hiện nay không những không còn hiệu quả mà còn khuyến khích người dùng lách luật. Các hành vi như giả mạo địa chỉ ví đa chữ ký, nhồi dữ liệu vào khóa công khai giả, hay chia nhỏ dữ liệu ra nhiều giao dịch nhỏ đang trở nên phổ biến. Hậu quả là những dữ liệu “ngụy trang” này lại bị lưu trong UTXO set — điều vốn được OP_RETURN thiết kế để tránh.

“Thay vì ngăn chặn spam, giới hạn này đang khuyến khích người dùng áp dụng những phương pháp phức tạp hơn và gây hại nhiều hơn cho mạng lưới,” Sanders viết.

Hiện thực đã vượt qua quy tắc

Không chỉ vậy, ông còn cho biết nhiều thợ đào và mining pool hiện nay không còn thực thi giới hạn 80 byte này. Họ vẫn chấp nhận các giao dịch chứa dữ liệu lớn, khiến quy tắc trở nên hình thức. Việc xóa bỏ giới hạn sẽ giúp đồng bộ hành vi giữa các node và thợ đào, tránh tình trạng “mỗi nơi một kiểu”.

Theo đề xuất, việc gỡ bỏ giới hạn sẽ không làm thay đổi các giới hạn quan trọng khác như kích thước khối (vẫn ở mức 4 triệu weight units), số lần ký, độ sâu giao dịch liên quan hay quy tắc chống “dust”. Đồng thời, động thái này cũng giúp giảm áp lực lên UTXO set, khi người dùng không còn cần “ngụy trang” dữ liệu, từ đó làm hệ thống lưu trữ gọn nhẹ và rõ ràng hơn.

Cộng đồng chia rẽ: Minh bạch hay mở đường cho spam?

Mặc dù mang lại nhiều lợi ích kỹ thuật, đề xuất này lại vấp phải phản ứng trái chiều trong cộng đồng Bitcoin. Phe ủng hộ, gồm các lập trình viên kỳ cựu như Peter Todd và Jameson Lopp, cho rằng đây là bước đi hợp lý để mạng Bitcoin thích nghi với thực tế hiện tại, đồng thời đảm bảo tính minh bạch và nhất quán giữa các node.

Ngược lại, những người phản đối như Luke Dashjr và Jason Hughes cảnh báo rằng việc mở toang cánh cửa cho dữ liệu lớn có thể khiến blockchain “phình to” không kiểm soát, tạo điều kiện cho các cuộc tấn công spam và làm tăng chi phí vận hành cho các node độc lập.

Chưa có đồng thuận, nhưng thảo luận đang nóng dần

Hiện tại, thời điểm triển khai chính thức bản cập nhật vẫn chưa được xác định. Những ý kiến trái chiều đang dần định hình một cuộc tranh luận lớn hơn về tương lai của Bitcoin: liệu mạng lưới nên hướng tới sự linh hoạt, thích nghi với thực tế, hay tiếp tục duy trì tính bảo thủ để bảo vệ bản chất “tối giản” đã định hình nên thành công của Bitcoin?

Samson Mow, CEO của JAN3 và một trong những tiếng nói bảo thủ hàng đầu trong cộng đồng, nhấn mạnh rằng người dùng hoàn toàn có thể từ chối nâng cấp nếu không đồng ý, thậm chí chọn sử dụng phiên bản 29.0 hoặc một phần mềm khác thay thế Bitcoin Core.

Trong khi đó, nhà đầu tư Marty Bent của Ten31 Fund cho biết hiện vẫn chưa có sự đồng thuận đủ mạnh để thay đổi được chấp nhận rộng rãi.

Kết luận

OP_RETURN từng là một công cụ nhỏ gọn để đưa thông tin vào blockchain, nhưng giờ đây đang trở thành trung tâm của một cuộc tranh luận lớn về định hướng phát triển Bitcoin. Câu hỏi không chỉ là có nên gỡ bỏ giới hạn 80 byte hay không, mà còn là: Bitcoin sẽ phát triển như một nền tảng linh hoạt hơn, hay tiếp tục giữ vững nguyên tắc bảo thủ vốn đã duy trì sự ổn định suốt hơn một thập kỷ?