Base và Scroll chính thức bước vào giai đoạn phi tập trung Stage 1: Cuộc đua layer-2 ngày càng nóng
Hai dự án layer-2 nổi bật là Base và Scroll vừa đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong hành trình phát triển khi cùng chính thức đạt Stage 1, theo mô hình phân loại rollup của Vitalik Buterin – nhà đồng sáng lập Ethereum.
Giai đoạn hóa layer-2 là gì?
Vào cuối năm 2022, Vitalik Buterin đã đề xuất khái niệm phân chia Stage (giai đoạn) để đo lường mức độ phi tập trung của các mạng lưới layer-2, giúp cộng đồng đánh giá liệu một rollup đã hoạt động đủ độc lập và an toàn chưa. Mô hình này bao gồm 3 cấp độ:
Stage 0: Hệ thống còn phụ thuộc lớn vào đội ngũ phát triển, thiếu các cơ chế kiểm chứng độc lập.
Stage 1: Bắt đầu tích hợp cơ chế phi tập trung như fault proof, council, hạn chế can thiệp tùy tiện.
Stage 2: Mạng hoạt động hoàn toàn theo mã nguồn, không còn nhóm nào có thể kiểm soát trạng thái.
Việc nâng cấp lên từng Stage không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà còn thể hiện mức độ cam kết của dự án với nguyên tắc phi tập trung – một trong những giá trị cốt lõi của blockchain.
Base: Gà chiến của Coinbase chính thức bước vào Stage 1
Base – mạng lưới layer-2 được phát triển bởi sàn giao dịch Coinbase – đã hoàn thành triển khai cơ chế Fault Proof, cho phép bất kỳ ai cũng có thể phản biện trạng thái không chính xác của hệ thống. Điều này giúp Base giảm sự phụ thuộc vào các bên trung gian và mở ra cánh cửa cho sự kiểm tra công khai.
Không chỉ vậy, Base còn thành lập Hội đồng Bảo an (Security Council) để quản lý việc nâng cấp smart contract. Bất kỳ thay đổi nào cũng phải được ít nhất 75% thành viên hội đồng đồng thuận, qua đó ngăn chặn sự thao túng từ một nhóm nhỏ.
Theo dữ liệu từ L2Beat, Base hiện là blockchain thứ 10 trong tổng số 62 rollup đạt Stage 1.
Tuy nhiên, hành trình chưa dừng lại. Mục tiêu tiếp theo của Base là Stage 2, nơi toàn bộ trạng thái mạng chỉ được cập nhật qua các hệ thống xác minh tự động như zero-knowledge proof (ZK-proof), loại bỏ hoàn toàn sự can thiệp từ con người.
Scroll: ZK-Rollup đầu tiên tiến vào Stage 1
Không kém cạnh, Scroll – dự án layer-2 sử dụng công nghệ ZK-Rollup – cũng đã đạt Stage 1 thông qua bản cập nhật quan trọng mang tên Euclid. Đây là lần đầu tiên một ZK-Rollup đạt đến cột mốc này.
Cập nhật Euclid mang đến 3 cải tiến then chốt:
Thời gian rút hợp lý: Người dùng có thời gian rút tài sản trước khi bất kỳ thay đổi hệ thống nào diễn ra.
Chống thao túng: Mọi nâng cấp không minh bạch đều bị vô hiệu hóa.
Chống kiểm duyệt: Người dùng được quyền gửi giao dịch trực tiếp lên layer-1.
Ngoài ra, Scroll cũng đảm bảo rằng nếu sequencer hoặc prover gặp lỗi, mạng vẫn có thể tiếp tục hoạt động nhờ thiết kế mở, cho phép bất kỳ ai duy trì hệ thống.
Ngay sau thông báo, giá token SCR của Scroll đã phản ứng tích cực, tăng gần 8% trong vòng 24 giờ, giao dịch quanh mốc 0,3 USD.
Kết luận
Việc Base và Scroll cùng đạt Stage 1 không chỉ là minh chứng cho sự trưởng thành của các giải pháp layer-2, mà còn cho thấy ngành blockchain đang tiến gần hơn tới lý tưởng phi tập trung hóa. Với những bước đi vững chắc và cam kết minh bạch, cả hai dự án đang góp phần xây dựng một Ethereum mở rộng, hiệu quả và đáng tin cậy hơn.